TEMİNAT SENETLERİ VE KAMBİYO SENETLERİNDEKİ TEMİNET KAYDI
Bu yazımızda teminat senetleri ve kambiyo senetlerindeki teminat kayıtları hakkında kısa bir bilgilendirmede bulunacağız.
Bir anlaşma uyarınca mal veya hizmetin eksiksiz tamamlanacağını, taahhüdün yerine getirileceğini aksi takdirde belirli bir bedel ödeme sorumluluğu ile karşı karşıya kalacağını beyan eden tarafın imzaladığı şartlı senede teminat senedi denir. Teminat senedi bir sözleşmeye güvence olarak ileri sürülen sözleşmeye konu olan iş eksik veya hiç yapılmazsa karşı tarafın zararını tazmin etmek üzere karşılıklı menfaat ilkesine göre hazırlanmış güvence belgesidir.
Bir senedin teminat senedi olabilmesi için taşıması gereken hususlar vardır. Senet üzerine yazılacak olan “teminattır” ibaresi tek başına senede teminat senedi olma niteliği kazandırmaz. Teminat senetlerinde senedin teminat senedi olduğu açıkça senet metninde belirtilmeli ya da senede atıf yapılarak ayrıca teminat senedine konu olan sözleşme de hazırlanarak senedin teminat senedi olduğunun belirlenebilir olması sağlanmalıdır.
Senedin teminat senedi olabilmesi için taşıması gereken unsurlar şunlardır;
1. Senette teminat senedidir ibaresinin bulunması gerekmektedir.
2. Hangi sözleşmeye konu olacağının açıkça belirlenmesi gerekmektedir.
3. Senedin arka yüzüne ise hangi konu olacağının açıklanması gerekmektedir.
4. Bahse konu sözleşme konusu tamamlandığında teminat senedinin hükümleri geçersizdir, ciro edilemez notu yazılmalıdır.
Kambiyo senetleri; bono, çek ve poliçede olmak üzere üçe ayrılır ve hukukumuzda kambiyo senetleri sınırlı sayıda düzenlenmiştir. Belirli bir meblağın kayıtsız ve şartsız havalesi poliçe ve çekin, belirli bir meblağı kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi bononun zorunlu unsurudur. Kambiyo senetleri sıkı şekil şartlarına tabidir. Bu itibarla kambiyo senetlerine temel ilişkiyi gösteren kayıtlar yazılamaz. Aksi halde senet kambiyo senedi vasfını kazanamaz. Teminat senetleri kayıtsız şartsız borç ikrarı içermemesi sebebiyle kambiyo senedi vasfı taşımazlar Bu noktada önemli olan husus kambiyo senedindeki kaydın, bedelin ödenmesi noktasında kayıt/şart niteliği taşıyıp taşımadığıdır. İlgili kaydın kambiyo senetlerindeki ‘’kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi’’ hususunu etkilememesi gerekmektedir. Bir senedin teminat amaçlı verilip verilmediğinin kıstası senet metninde teminat ifadesinin olup olmaması değil senedin veriliş amacıdır. Eğer bir senette ‘’teminat’’ kelimesine yer verilmesine rağmen teminat amacı güdülmemişse ve diğer zorunlu unsurları da bünyesinde bulunduruyor ise kambiyo niteliğine haizdir. Ancak senet kambiyo senetlerinin taşıması gereken zorunlu unsurları taşıyor ve teminat amacıyla düzenlenmiş ise bu senet kambiyo niteliği taşımayacaktır. Bu sebeple kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibe konu olamazlar. Teminat senedi niteliği taşıyan senetler genel haciz yoluyla takibe konu olabileceği gibi aynı zamanda alacak davalarına da konu olabilmektedir.
